Wat is Ketose en is het Gezond?

Ketose is een proces waarbij je lichaam de eigen vetten afbreekt als onderdeel van het metabolisme. Het ontstaat onder meer door een lage inname van koolhydraten. Het is hierdoor ook een veelvuldig genoemd gespreksonderwerp van personen die willen afvallen met een koolhydraatarm dieet. Hierbij is er een toenemende belangstelling voor het fenomeen “ketose” in de media. Ook als gevolg van zware lichamelijke werkzaamheden of sporten kan het lichaam in een ketogene toestand geraken omdat het lichaam vet in plaats van koolhydraten zal gebruiken voor de energiebehoefte. De link met een dieet is hierdoor snel gemaakt. Het ligt wellicht voor de hand om ketose als een positieve ontwikkeling af te beelden maar toch is dit niet altijd het geval. In dit artikel daarover meer.

Wat is ketose?

Ketose ontstaat als het lichaam over onvoldoende suikers beschikt om energie te leveren. Om toch energie te verkrijgen zal het lichaam overgaan tot het verbranden van vetzuurketens, een proces met de naam “ketogenese”. Je verbrandt in principe meer energie dan je binnenkrijgt. Indien hier sprake van is, bevind het lichaam zich in een ketogene toestand. Het is normaliter een proces wat positief werkt op het afslanken.

Bij een dieet gebaseerd op dit principe eet je zo weinig mogelijk koolhydraten maar juist veel vetten en eiwitten. Het vind ook wel plaats door tussentijds vasten. Bij dit proces zal je lichaam zich hierop aanpassen en in een vetverbrandingsproces terecht komen waarbij vetten worden omgezet naar energie. Ketose is de fase waarin alle koolhydraten zijn verbruikt en het lichaam vetten in plaats van koolhydraten gebruikt als brandstof van het lichaam. Tijdens deze fase zullen vetten sneller verbranden terwijl je spieren wel intact blijven. In dit kader kan een goed proces van ketose je dus zeker helpen bij het afslanken.

Gebruik binnen een dieet

Vetverbranding is de basis van menig dieet. Omdat ketogenese een direct verband heeft met vetverbranding is het een interessant aspect voor iedereen die wil afvallen. Populaire koolhydraatarme dieten als het Paleo dieet of Atkins zijn dan ook op dit principe gebaseerd.

Voedingsmiddelen met grote hoeveelheden koolhydraten zoals brood, aardappelen, rijst en pasta worden beperkt ingenomen. Ze worden vervangen door voedingsmiddelen met een hoog eiwit- en vetgehalte zoals vlees, vis, eieren, groenten en sojaproducten. Door het ontbreken van koolhydraten zal het lichaam vetten afbreken waardoor het lichaamsgewicht zal afnemen. Een maximale inname van 0 tot 40 gram koolhydraten per dag is een algemeen geldende stelregel voor bij een koolhydraatarm dieet. Wanneer je dit dieet voortdurend volgt zal op termijn het proces van ketose aanbreken.

De voordelen van ketose

Bovenstaande methode heeft enkele voordelen. Door de vetverbranding is het mogelijk om snel gewicht te verliezen hetgeen motiverend zal werken. Na een maaltijd zal er geen opgeblazen gevoel ontstaan en ook de ‘after dinner dip’, het gevolg van een snel stijgende glucosespiegel na de maaltijd blijft afwezig. Andere genoemde voordelen zijn:

• Minder hongergevoel
• Lagere bloeddruk
• Lager cholesterol
• Gelijkmatige insulinespiegel
• Verbeterde en meer constante concentratie

Doordat je lichaamsvetten effectief verbrandt kun je werken aan een stelselmatige slankere lijn. Om de verbranding van de lichaamsvetten op gang te houden is het advies om 6 tot 8 keer per dag wat te eten. De kans op een hongerig gevoel en daarmee op ongewenst eetgedrag neemt hierdoor ook af.

De nadelen van ketose

Er zijn echter ook nadelen te benoemen. Het lichaam zal zich moeten instellen op het nieuwe eetpatroon. In de eerste weken zijn vermoeidheidsklachten en problemen met concentratie heel normaal. Na een tijdje zullen deze verschijnselen verdwijnen. Door de extra toename van vetten is het ook belangrijk om vooral de gezondere onverzadigde vetten te gebruiken.

Het ontbreken van koolhydraatrijke voeding kan een tekort aan vezels, vitamines en mineralen veroorzaken. Dit kan worden ondervangen door het gebruik van multi-vitaminen en vezelrijke groenten zoals broccoli, peen, rode kool en sperziebonen. Ook een toename van slecht ruikende adem is een bekend verschijnsel bij sommige mensen. Dit is vaak echter tijdelijk. En uiteraard, zoals bij veel diëten is het volhouden van het dieet vaak strakke drempel.

Is ketose nu eigenlijk wel gezond?

Doordat er sprake is van een natuurlijk proces is het een gezonde manier om snel gewicht te verliezen. Het is niet schadelijk maar je zal na het gewenste gewichtsverlies wel over moeten gaan naar een veranderd en gezond eetpatroon om het nieuwe gewicht in stand te houden. Zorg dat de ingenomen vetten vooral onverzadigd zijn. Denk hierbij aan vis, noten en vet dat vloeibaar is bij kamertemperatuur. Onverzadigde vetten verlagen het risico op hart- en vaatziekten en een te hoog cholesterol. Daarbij moet je zorgen dat je niet te extreem gaat diëten.  Houdt het afslankproces wel gezond.

Hoe herken ik een ketogene toestand

Een ketogene toestand is niet direct te herkennen in fysieke zin. Vaak voel je het uiteraard wel, omdat je lichaam anders reageert gezien voorgenoemde verschijnselen. Maar om zeker te weten of het lichaam in een ketose toestand verkeerd is het mogelijk om het te testen door gebruik te maken van een teststrip die eenvoudig via de apotheek of online verkrijgbaar zijn. De strip verkleurt als je eroverheen plast en het zich lichaam in een ketogene toestand bevind. Handig als hulpmiddel bij het afslanktraject.

Ketose en afvallen: een delicate belans

Ketose is een term die we nog regelmatig in de verschillende media zullen tegenkomen. Het klinkt als een medisch term waarbij het belangrijk is om te weten dat hier geen sprake is van een ziekte maar van een toestand van het lichaam waarin vetten worden verbrand in plaats van koolhydraten. Het principe is zeer wel toepasbaar voor een effectief dieet waarbij er natuurlijk wel voor- en nadelen aanwezig zijn. Het kan lastig zijn om een low-carb dieet vol te houden. Gelukkig is er voldoende inspiratie voor lekkere en gevarieerde koolhydraatarme maaltijden. Check bijvoorbeeld ook ons kookboek of een van de aanbevolen afslankboeken.