De Zin en Onzin van Calorieën Tellen

Wat is het eerste waaraan je denkt als je vindt dat je te zwaar bent? Veel mensen zullen zeggen: minder gaan eten. Het is een logische gedachtestap aangezien de hoeveelheid van voeding vaak direct wordt verbonden met overgewicht, en dan soms ook terecht. Het tellen van calorieën is hierbij een veelgebruikte methode om de hoeveelheid voedsel die je binnen krijgt onder controle te houden. Maar is deze methode eigenlijk wel effectief en gezond? Hoog tijd om dat eens te onderzoeken!

Het idee achter calorieën tellen

De theorie achter calorieën tellen is simpel. Je stelt vast hoeveel calorieën je per dag binnen wilt krijgen. Vervolgens is het van belang om alles wat je eet te beoordelen op het aantal calorieën dat er in zit. Je telt alle ingenomen calorieën bij elkaar op. Aan het eind van de dag mag je het vastgestelde aantal calorieën niet overschreden hebben.

Het uiteindelijke doel van deze simpele methode is natuurlijk om af te vallen. Daarom ligt het aantal calorieën dat per dag gegeten mag worden vaak lager dan het aantal dat je eigenlijk nodig hebt. Zo kan je lichaam in theorie niet voldoende energie halen uit de voeding die je binnen krijgt. Met als gevolg dat je vetreserves worden aangesproken en je dus gewicht verliest.

Het optimale aantal

Voor de optimale hoeveelheid calorieën per dag, moet je eerst de benodigde standaard hoeveelheid calorieën uitrekenen. Hierna kun je dan voor jezelf bepalen hoe streng je dieet moet zijn. Wil je vrij relaxed dieet dan ga je per dag een aantal honderd calorieën zitten onder je benodigde hoeveelheid. Bij een streng dieet – ook wel crash dieet genoemd – zit je tot wel 1000 calorieën per dag onder de benodigde hoeveelheid.

Zo op het eerste gezicht lijkt het calorieën tellen een simpele en effectieve manier om gewicht te verliezen. Toch is het nuttig om de methode met een voorbeeldje te verduidelijken. Gemiddeld heeft een vrouw per dag 2000 calorieën nodig. Als je wilt afvallen zou je minder dan 1800 calorieën per dag moeten eten. Voor mannen geldt een standaard hoeveelheid van 2500 calorieën en 2000 calorieën wanneer je wilt beginnen met afvallen volgens deze methode.

Weet wat je eet

Het lastige is dat dit aantal calorieën niets zegt over het soort voedsel dat je binnen krijgt. Zo kan je in theorie besluiten om een stuk pizza te eten en de rest van het avondeten maar over te slaan. Of je kunt kiezen voor een stevige, gezonde maaltijd met iets meer calorieën, die ervoor zorgt dat je de rest van de avond geen hongergevoel meer hebt. Een ongezonde maaltijd kan in feite evenveel calorieën bevatten als een gezonde maaltijd.

Uiteraard zijn er goede caloriearme dagmenu’s, feit is wel dat je voortdurend moet blijven opletten wanneer je eet en vooral de hoeveelheid calorieën die je voeding bevat. Hier kan veel tijd in gaan zitten. Maar het absolute grootste probleem is dat de theorie van calorieën niet waterdicht is. Het ene voedingsmiddel is immers gezonder dan het ander, ook al bevatten ze evenveel calorieën. Hetzelfde geldt voor de effectiviteit bij het afvallen.

Niet alleen calorieën tellen

Het is erg belangrijk om niet te vergeten dat er in voeding meer zit dan calorieën. Je lichaam heeft ook vetten, koolhydraten, vitaminen en mineralen nodig om gezond te blijven. Je avondeten vervangen door een stukje pizza lijkt misschien slim als je calorieën telt, maar uit een gezonde avondmaaltijd haal je veel meer voedingsstoffen dan uit een stukje pizza. Te weinig verschillende voedingsstoffen binnenkrijgen is een grote valkuil bij deze afvalmethode. Helaas is dat ook niet de enige probleem.

Daarnaast is ook het proces voor het afvallen verschillend, afhankelijk van het voedingsmiddel dat je tot je neemt. Koolhydraatarme voedingsproducten werken bijvoorbeeld sneller voor het verbranden van je lichaamsvet dan producten met veel koolhydraten, ook al volg je in beide gevallen hetzelfde caloriearme dieet.

Caloriearm eten en het jojo-effect

Behalve het binnenkrijgen van te weinig goede voedingsstoffen is ook het korte-termijn effect van deze methode een nadeel. Het lastige van een caloriearm dieet is dat het meestal als een tijdelijk proces gezien wordt: even een paar weken afzien, om zo het gewenste streefgewicht te bereiken. Ben je immers op je streefgewicht dan is een dieet niet meer nodig toch?

Maar in de praktijk is het echter zo dat de meeste mensen na het volgen van een dieet weer in hun oude voedingspatronen vallen, met als resultaat dat het verloren gewicht er al snel weer aan zit. Dit wordt ook wel het jojo-effect genoemd. Het volhouden van een caloriearm voedingspatroon is mentaal en fysiek gewoon lastig. Nadat je een aantal kilo’s bent afgevallen vereist het behoorlijk wat wilskracht om verder door te zetten,  zeker wanneer je een hongergevoel hebt. Dit wordt ook wel het jojo-effect genoemd.

Gezond en effectief?

De vraag of calorieën tellen wel zo effectief en gezond is lijkt hiermee te zijn beantwoord. Er zijn goede en slechte caloriearme diëten, maar de kans is relatief groot dat je bij het volgen van een caloriearm dieet te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt en dat je de verloren kilo’s er na het dieet weer snel aan zal hebben gegeten. Toch hoeft deze methode ook weer niet direct de prullenbak in. Je kan het namelijk best als hulpmiddel gebruiken om meer inzicht te krijgen in je eigen voedingspatronen. Daarbij werkt het caloriearme dieet beter voor de een dan voor de ander. Doe hiervoor ook onze dieet test.

Meer effect

Om het tellen van calorieën als hulpmiddel te gebruiken, is het aan te raden eens een paar dagen een eetdagboek bij te houden, waarin je opschrijft wat je allemaal eet en drinkt. Met behulp van deze informatie kun je vervolgens uitrekenen hoeveel calorieën je dagelijks binnenkrijgt. Zo zie je direct of je een optimale hoeveelheid voedsel binnen krijgt. Kijk echter niet alleen naar het aantal calorieën. Met behulp van het eetdagboek kun je ook zien of je gevarieerd genoeg eet.

Om calorieën te tellen kun je op verpakkingen van voedingsproducten bekijken. Daarnaast zijn de welbekende boekjes met calorietabellen een erg handig hulpmiddel.

Calorieën tellen als afvalmethode

Past de methode van het calorieën tellen bij jou en wil je het als afvalmethode inzetten? Let er dan op dat je het aantal calorieën niet extreem verlaagt. Je lichaam zal zich dan instellen op de schaarste. Wanneer je vervolgens weer normaal gaat eten, zal je lichaam meer vet opslaan. Dan ben je snel weer terug bij af en heeft het tellen van calorieën geen enkele zin gehad.

Om de caloriearme methode effectief in te zetten, overdrijf niet en let er op dat je voldoende voedingsstoffen binnen krijgt. Wil je een specifiek caloriearm dieet volgen, dan zijn bijvoorbeeld het 5:2 dieet, Weight Watchers of Mayo Clinic een goed startpunt.