Hoe Gezond is Biologisch Eten eigenlijk?

Een vaak terugkerende discussie is het effect van biologische voeding op de gezondheid en het gewicht. Er zijn zowel sterke voorstanders als tegenstanders van organisch eten. Sommigen zien het als zeer gezond terwijl anderen biologisch eten onzin vinden. Dit grote verschil komt mede doordat de feiten nogal eens onduidelijk zijn voor de personen die de discussie voeren. In dit artikel geven daarom duidelijk antwoord op de vragen wat biologisch eten nu precies is, haar gezondheidseffecten en wanneer je het kunt toepassen voor het beste afslankproces.

De definitie van biologisch of organisch eten

Bij biologische landbouw wordt rekening gehouden met het effect van landbouw op het milieu en dierenwelzijn. Daarbij wordt ook zuiverheid van de voeding in ogenschouw genomen. Het eten bevat hierdoor zo min mogelijk kunstmatige toevoegingen. Er gelden strenge eisen die regelmatig worden gecontroleerd om er voor te zorgen dat organische voeding aan alle voorschriften voldoet. Voeding dat aan deze voorwaarden voldoet krijgt dan een speciaal keurmerk. Hieronder noemen we een aantal van de belangrijkste voorwaarden.

Geen kunstmest
De gezondheid van de bodem is zeer belangrijk voor bio-boeren, omdat de gewassen hun voeding uit de bodem moeten halen in plaats van uit kunstmest. Biologische landbouwers maken hun land vruchtbaarder door stalmest en compost te gebruiken die het bodemleven verbeteren.

Wisselteelt
Om de bodem gezond en vruchtbaar te houden worden afwisselend verschillende gewassen geteeld op hetzelfde stuk land. Dit heet wisselteelt. Elke gewas dat geteeld wordt laat sporen na die nuttig kunnen zijn voor de volgende teelten. Wisselteelt helpt ook om te voorkomen dat ziekten zich nestelen in de grond.

Geen chemische pesticiden
Bio-landbouwers proberen ziekten, plagen en onkruid te voorkomen door de bodem gezond te houden. Pesticiden worden absoluut niet gebruikt. Verder gebruiken ze natuurlijke vijanden in om insectenplagen en ziekten uit te roeien.

Niet genetisch gemanipuleerd
De gewassen zijn geteeld naar hun natuurlijke oorsprong. Dat betekent ook dat planten en fruit niet genetisch gemodificeerd zijn. Voor vlees en vis geldt dat deze dieren geen voer krijgen dat genetisch gemodificeerd is.

Prettige condities voor dieren
Het welzijn van dieren is ook een centraal punt bij biologische voeding. Hoewel dit punt minder hard te controleren is wordt hier wel sterk rekening mee gehouden bij het toekennen van het keurmerk. Onder prettige condities wordt onder meer verstaan dat de dieren voldoende bewegingsvrijheid hebben, het voer relatief gezond is en dat de dieren goed worden behandeld.

Geen kunstmatige groeimiddelen, antibiotica of E-nummers
Uiteraard is organische voeding vrij van andere chemicaliën naast pesticiden. Dit betekent ook geen gebruik van groeihormonen of antibiotica, iets wat wel veel wordt toegepast in de bio-industrie. Tevens zijn E-nummers vrijwel niet toegestaan, aangezien deze op zichzelf ook een chemische component hebben.

Voorwaarden Bio-keurmerk

Biologische producten zijn in Nederland onder meer herkenbaar door het EKO-keurmerk en/of het Demeter keurmerk. Om een bio-keurmerk te verkrijgen moet biologisch voedsel natuurlijk geproduceerd worden. Zoals hierboven gesteld zijn chemische pesticiden en kunstmest verboden en biologisch vlees moet veel diervriendelijker worden geproduceerd dan gewoon vlees. Verder moeten de dieren biologisch voer krijgen. Om een bereid product biologisch genoemd te laten worden moet het bestaan uit minstens 95% biologische ingrediënten.

Binnen de Europese Unie is er één keurmerk voor alle bioproducten. Dit wordt gekenmerkt door het bio-logo of –label dat groen is met twaalf sterren in de vorm van een plantenblad. De biologische landbouw groeit zeer snel, omdat de groep consumenten die biologisch eten koopt, alsmaar toeneemt en omdat organische voeding ook alsmaar meer beschikbaar wordt.

Biologische groenten en fruit

Genetische modificatie is uit den boze om dat dit in tegenstelling is met de natuur. In tegenstelling tot sommige gewone landbouwbedrijven worden biologische gewassen enkel op grond geteeld en niet op kunstmatige ondergrond zoals steenwol. Bio-boeren mogen geen chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest gebruiken. Verder maken ze gebruik van wisselteelt om de grond vruchtbaar te houden.

Biologisch vlees & vis

Dieren worden over het algemeen beter behandeld dan in gewone landbouw. Dieren moeten grotendeels biologisch voer krijgen en worden op een grotere oppervlakte gehouden dan in de gewone veehouderij. De meeste dieren moeten ook buiten kunnen komen, ofwel in een buitenhok, ofwel op de wei. Verder krijgen dieren minder vaak antibiotica op een bio-landbouwbedrijf en moet de mest gebruikt kunnen worden op eigen land of op gronden in de buurt. Melkvee wordt niet systematisch onthoornd en de dieren hebben hebben meer ligmogelijkheden en worden later geslacht dan in de gewone landbouw.

Biologische dierlijke producten

Onder organische dierlijke producten vallen onder meer eieren en zuivel zoals boter en kaas. Wanneer deze producten biologisch genoemd worden (na keuring) dan kun je er vanuit gaan dat deze dierlijke producten ook echt van dieren komen die op verantwoorde wijze zijn gehouden.

Bereide biologische producten

Bereide producten zijn bijvoorbeeld biologisch brood of vleeswaren. Ze worden dus gemaakt uit organische ingrediënten. Bij biologische verwerkte producten worden zo weinig mogelijk additieven toegevoegd, en enkel als ze echt onmisbaar zijn. Er worden dus ook zomin mogelijk kleur- en smaakstoffen toegevoegd.

Is organische voeding nu ook echt gezonder?

Op lange termijn is biologisch eten gezonder, omdat er meer rekening wordt gehouden met het milieu. Of organische voeding direct invloed heeft op je gezondheid wordt veelal betwist, maar er is wel bewijs dat  het gemiddeld genomen beter voor je is dan reguliere voeding. Meerdere studies stellen immers dat groenten en fruit gezonder zijn omdat ze geen residu’s bevatten van kunstmest of pesticiden. Ook zitten er in sommige biologische producten hogere hoeveelheden vitamines, mineralen en bioactieve stoffen. Wel is het zo dat er behoorlijke verschillen zijn tussen producten, en hangt het verschil met gewone landbouw mede af van het seizoen en de regio.

Hoe gezond een product is hangt dus af van wat voor product het is. Je kunt er vanuit gaan dat biologische groenten en fruit wat beter voor je zijn, zolang je zelf wel de goede keuzes maakt (en wel die met een echt keurmerk kiest). Biologisch vlees en vis hebben het voordeel dat ze minder hormonen en antibiotica bevatten. Op de lange termijn is dit positief voor je gezondheid. Maar, zoals altijd, blijf ook zelf opletten. In het bio-assortiment vind je immers ook minder gezonde producten zoals chips en koekjes. Zo bevatten biologische koekjes en chips immers veel snelle koolhydraten en zijn deze dus niet per definitie gezond.

Aandachtspunten met (het kopen van) biologische voeding

Bij biologische voeding is het niet zo dat je blind het kunt kopen. Er zijn een aantal zaken waarop je moet letten, zoals:

• Het product heeft een EKO-keurmerk of het Europese keurmerk dat het biologische voeding betreft. Veel voeding wordt verkocht als biologisch terwijl dat in realiteit niet zo klopt. Check dus altijd goed het etiket van een product.
• Organische producten hebben doordat ze geen pesticiden gebruiken meer kans op gebreken en verrotting. Controleer dus je groenten of fruit goed wanneer je deze aankoopt.
• Salmonella bij eieren en zuivel is een risico, check dus altijd goed de houdbaarheidsdatum. Tevens hebben eieren eventueel meer dioxines omdat de kippen meer vrij buiten lopen.
• De biologische voedingsmiddelen ziet er minder “glad” uit dan de normale voedingsmiddelen, maken smaken vaak wel beter. Je zult dus een beetje door het uiterlijk heen moeten kijken.
• Je kunt er niet omheen dat biologische voeding een stuk duurder is dan andere voedingsmiddelen. Dit is een afweging die jij (en je portemonnee) zelf moeten maken.

Over biologisch eten en afvallen in het kort

Biologisch eten is milieu- en diervriendelijker, door het niet gebruiken van chemische pesticiden en kunstmest en de grotere oppervlakte die dieren ter beschikking hebben.

Zoals we ook eerder schreven is biologische voeding redelijk goed voor afslanken. Vaak bevat organische voeding ook meer vitaminen en mineralen, zonder dat je te maken hebt met andere ingrediënten die nadelig kunnen zijn voor je gewicht. In dat opzicht is biologisch eten dus positief voor afvallen. Voor leuke en lekkere biologische recepten kun je dan bijvoorbeeld dit biologische kookboek gebruiken.