Het “jojo effect” is een bekend probleem bij veel afslankers. Want heb je ook al eens geprobeerd om gewicht te verminderen met een dieet of afslankmethode, en dat na dit dieet je overgewicht weer snel terug kwam? Dit is exact het vervelende jojo effect dat je eigenlijk heel eenvoudig kunt voorkomen met de juiste aanpak. Om je gewenste gewicht te behouden zijn er immers verschillende goede en praktische methoden. Pas ze direct toe als je nu een dieet volgt of houd ze in gedachten bij je komende dieet, zodat ook jij eenvoudig en effectief het jojo effect kunt voorkomen.
Wat is het jojo effect precies?
Het jojo effect (soms ook wel geschreven als “jojo-effect”) is de cyclus van het verliezen van gewicht en het hierna ongewild weer terugkrijgen van dat gewicht. Soms gebeurt dit wanneer een persoon probeert om een aanzienlijk gewicht te verliezen in een zeer korte periode door het volgen van een zeer streng dieet en dan plotseling stopt met diëten vanwege verveling of pure honger.
Het jojo-effect kan echter som ook plaatsvinden zelfs wanneer je wel gewoon een dieet goed hebt afgemaakt. Dit kan frustrerend werken omdat je “volgens het boekje” een voedingspatroon hebt gevolgd. Er zijn echter duidelijke oorzaken aan te wijzen voor het jojo-effect en het is hierdoor ook goed te voorkomen, hetgeen we hieronder dieper op ingaan.
Wanneer het jojo effect plaatsvindt, krijg je weer meer gewicht. Uit onderzoek blijkt dat je soms zelfs nog meer aankomt dan voordat er met het dieet was begonnen. Dit jojo effect is best gevaarlijk want je kunt door dit snelle afvallen en weer dubbel aankomen het risico lopen dat je chronische ziekten ontwikkelt zoals hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en diabetes. Ook gaat een lichaam die in een jojo- effect zit, sneller vet opslaan, waardoor het nadien moeilijker wordt om af te vallen.
De oorzaken van het jojo effect
Hoe kan je nou het beste een jojo-effect voorkomen bij het verminderen van gewicht? Hiervoor moeten we allereerst kijken naar de oorzaken van de gewichtsaanwas nadat je bent afgeslankt. Bekende oorzaken van het jojo effect zijn:
- Te veel willen afvallen in een te korte periode.
- Geen plan hebben als je je streefgewicht hebt bereikt.
- Alleen letten op het dieet maar geen andere aanpassingen hebben gedaan in je levensstijl.
- Een gebrek aan discipline nadat je bent afgevallen.
- Je begeeft je in een omgeving waar veel eten en weinig beweging normaal is.
- Het volgen van een verkeerd dieet.
Doordat deze zaken hebben plaatsgevonden worden je vetcellen in praktische zin getraumatiseerd. Ze gaan hierdoor proberen sneller dan voorheen het verloren vet weer terug te winnen. Dit resulteert in enorme hongerkloppen, emotie-eten en zelfs sneller aankomen bij eenzelfde voedingspatroon. Deze oorzaken zijn goed te weerleggen met een praktische aanpak waar je je dan aan houdt, ook nadat je bent afgevallen.
Direct toepasbare methoden voor tegengaan van het jojo effect
We hebben een aantal direct te implementeren manieren op een rij gezet, zodat je eenvoudig je ideale figuur kunt behouden en niet meer terug gewicht aankomt.
1. Neem de tijd
Een ding staat voorop als je effectief en gezond gewicht wilt verliezen. Je moet niet verwachten dat je per direct een hele hoop kilo’s kwijt raakt. Geef het afvallen de tijd. Ga niet uit van een korte-termijn plan, maar maak een lange-termijn. Je lichaam heeft immers de tijd nodig om aan een dieet te wennen. Je overgewicht is ook over een langere periode ontstaan. Een ideaal gewichtsverlies is 1 kilo per week, maar als het minder is hoef je je geen zorgen te maken. Gewichtsverlies moet geleidelijk aan een blijvend effect hebben. Zolang het jojo effect kan worden voorkomen is wat minder kilo’s eraf in een maand beter dan dat je zonder plan afslankt en je overgewicht weer snel terugkomt.
Een ander voordeel van een lange termijn plan met bescheiden doelen is dat je beter gemotiveerd blijft. Het mentale aspect is immers heel belangrijk bij het voorkomen van het jojo effect. Ben je gemotiveerd dan kun je ook het voedingspatroon beter naleven en de discipline hebben om je dieet te volgen.
2. Gebruik geen speciaal crashdieet
Verwant aan het vorige punt is het vermijden van de zogenoemde “crash diëten”. Dit zijn voedingspatronen waarbij je extreem weinig calorieën tot je neemt gedurende een bepaalde periode. Een rage dieet of crashdieet is gebaseerd op de voedingswaarde van de ingenomen voedingsmiddelen. Een dieet met minder dan 1000 calorieën per dag veroorzaakt vertraging in het metabolisme. Het lichaam is geheel aan het veranderen door dit dieet. Als er dan ineens weer terug gegaan wordt naar de normale eetgewoonten, raakt het lichaam weer gewend aan meer voedsel. Je lichaam wilt sterk gaan compenseren voor wat het in de periode ervoor tekort heeft gehad. Het vergt dan extreme wilskracht om dit tegen te gaan. Een crashdieet is geen manier van leven en dit eetpatroon houd je niet je hele leven vol.
Ga in plaats van een crash dieet voor een dieet dat bepaalde voedingsstoffen vervangt voor een gezondere voedingsstoffen met minder calorieën en waar sneller vol door raakt. Bijvoorbeeld een koolhydraatarm dieet of een voedingspatroon met gewoon gezond, natuurlijk eten.
3. Eet gebalanceerd
Er zijn diëten waarbij je een zeer eenzijdig voedingspatroon krijgt opgelegd, zoals alleen maar soep of granen. Ofschoon dit op korte termijn kan werken, is dit gewoonlijk niet de meest effectieve methode om je gewichtsverlies ook te behouden. Het jojo effect zal snel weer de kop opsteken indien een dergelijk dieet volgt. Daarbij kan er zo een tekort aan mineralen en vitaminen ontstaan. Een dergelijke tekort heeft een negatief effect op de verwerkingsprocessen van je lichaam waardoor afslanken lastiger wordt.
Het is dus ook op dit punt van belang dat je gevarieerd eet. Zorg tenminste dat je bij een vaste maaltijd eiwitten, vezels, mineralen en vitaminen binnenkrijgt. Denk bijvoorbeeld aan de standaard Hollandse maaltijd “aardappels-vlees-groenten”. Verminder de hoeveelheid zetmeel en koolhydraten (zoals de aardappels) en vervang dit voor meer groenten. Zo zul je toch afslanken en het jojo effect kunnen stoppen, terwijl je ook genoeg nodig voedingsstoffen inneemt. Een win-win dus.
4. Aanpassingen in lifestyle en beweging
Naast het aanpassen van de voeding heb je er ook voordeel bij om meer actief te worden en slechte gewoonten uit je leven te bannen. Rook je veel of drink je graag alcohol, dan is het raadzaam om dit sterk te minderen. Gebruik de fiets of de benenwagen in plaats van de auto. Wordt meer actief. Ga op een avond geen TV op de bank kijken maar maak een lange wandeling. Wil je geen echte sport oefeningen dan kun je uiteraard ook prima bewegingsoefeningen thuis doen. Met de afslank workouts val je sneller af en voel je je er nog beter door ook.
Als hierbij het plannen met voeding erg lastig is, vergeet dan even het woord “dieet”. Maak van verstandig eten je manier van leven, in plaats van het stoppen en starten van je manier van eten om de paar weken of maanden. Afvallen zonder een dieet is ook goed mogelijk zolang je weet wat je doet en de nodige aanpassingen maakt.
5. Stel realistische doelen
Stel realistische doelen. Daag jezelf niet uit om een enorme hoeveelheid gewicht te verliezen in een korte tijd. In plaats daarvan, stel een haalbaar doel en de gelofte om die kilo’s ook gemakkelijk eraf te kunnen houden zodra je ze hebt verloren. Zodra je dat streefgewicht hebt bereikt, kun je pas gaan richten op het verliezen van wat extra kilo’s.
Het is dus heel belangrijk om een goed dieet te volgen en geen dieet die voor korte tijd werkt. Een goed uitgebalanceerd dieet, samen met regelmatige en effectieve oefening is daarvoor de bewezen en veiligste medisch geaccepteerde manier om gewicht te verliezen. Om dit dieet te kunnen volhouden zijn er 3 dingen heel belangrijk; vastberadenheid , toewijding en discipline.
6. Zorg voor de juiste receptuur en gerechten
Ga al voordat je begint met je afvalproces op zoek naar gezonde gerechten om te eten. Veel mensen komen na een aantal weken vaak in een sleur van het eten van dezelfde gezonde dingen dag na dag. Als je dan wat nieuwe recepten en producten gaan uitproberen geeft dit weer wat afwisseling en kun je het langer volhouden. Het voorhanden hebben van een boel gezonde recepten waarmee je een divers voedingspatroon hebt is dan gewoon een effectief extra in je strijd tegen het overgewicht. Ook nadat je bent afgevallen zul je zo het jojo effect voorkomen en je streefgewicht blijven behouden.
7. Gun jezelf eens wat leuks
Beloon jezelf als het goed gaat. Koop eens wat leuks voor jezelf als je al weken lang op een goede manier gewicht aan het verliezen bent. Of gun jezelf eens iets lekkers als je veel gewicht kwijt bent. Een keertje dat stukje taart eten is echt niet erg, zolang je voor de rest maar gewoon goed aan je gezonde eetpatroon houdt. Verbied jezelf niet alles. Zo blijf je goed in je vel zitten en zul je nog makkelijker je ideale gewicht kunnen behouden.
Er zijn verschillende afslankmethoden die een sterke nadruk hebben op het tegengaan van het jojo effect. Bekijk bijvoorbeeld onze verschillende reviews van afslankmethoden om zo voor jezelf de meest geschikte afslankmethode te kiezen.
Hoi! Ik heb een vraagje aan u.. Ik ben 13 kg afgevallen in een snelle periode (ongeveer 9 maanden) en ik had dit pas gelezen na mijn dieet. Kan ik het jojo effect nu bij me stoppen? Of moet ik weer helemaal aankomen en opnieuw beginnen?
Dag Anne, supergoed dat je bent 13 kg bent afgevallen! Uiteraard kun je het jojo effect in de kiem smoren en hoef je zeker niet weer aan te komen. Dit is wel afhankelijk van welk dieet je hebt gevolgd. Algemeen genomen moet je voorkomen dat je gaat “emotie-eten” (lees ook ons artikel hierover) en dat je een gezond voedingspatroon hebt dat je kunt vasthouden op de lange termijn. Een lifestyle verandering dus, mede afhankelijk van je eigen voorkeuren en je afslankprogramma. En regelmatig bewegen helpt natuurlijk extra hierbij.