Het is een veelvoorkomend misverstand dat vetten in het algemeen zo veel mogelijk vermeden zouden moeten worden in een gezond eetpatroon. Ieder mens heeft vetten nodig, omdat ze ons essentiële vetzuren leveren die nodig zijn voor veel uiteenlopende functies van het lichaam. Ben je te zwaar, dan is het aan te raden eens te onderzoeken of je in het algemeen minder vet zou moeten eten. Heb je echter een gezond gewicht, dan is het soort vet dat je binnenkrijgt veel belangrijker dan de hoeveelheid. Twee soorten vet zijn van belang voor een gezond eetpatroon: verzadigde vetten en onverzadigde vetten.
Wat is het verschil tussen deze twee soorten vet?
Verzadigde vetten zijn in de regel hard bij kamertemperatuur, onverzadigde vetten zijn meestal vloeibaar. Dit verschil heeft te maken met de chemische structuur. Verzadigde vetten bestaan uit een reeks koolwaterstofketens die geen dubbele bindingen tussen koolstofatomen bevatten, onverzadigde vetten uit combinaties van koolwaterstofketens die wel dubbele bindingen bevatten. Dit kleine verschil heeft veel gevolgen voor de invloed van de vetten op ons lichaam.
Als algemene regel stelt men dat verzadigde vetten een negatieve invloed hebben op de gezondheid, terwijl onverzadigde vetten geen negatieve invloed hebben. Onverzadigde vetten blijken zelfs positieve gevolgen voor de gezondheid te kunnen hebben.
Laten we deze regel wat concreter maken. Twee negatieve gevolgen van het eten van veel verzadigd vet worden veelvuldig gevonden in wetenschappelijk onderzoek: een behoorlijk verhoogde kans op hart- en vaatziekten (door verhoging van het cholesterol gehalte) en een verhoogde kans op diabetes (type II). Deze risico’s zijn niet verbonden aan het eten van onverzadigd vet. Verder is de laatste jaren duidelijk geworden dat het risico op deze ziektes het meest verlaagd kan worden door niet alleen minder verzadigd vet te eten, maar door deze vetten te vervangen met onverzadigde vetten.
Een gezond eetpatroon zou dus bestaan uit een lage inname van verzadigde vetten en een hogere inname van onverzadigde vetten. De aanbevolen hoeveelheid per dag bedraagt voor verzadigde vetten ongeveer 13 energieprocent en voor onverzadigde vetten 18 energieprocent. Dit betekent dat 13% van de calorieën die per dag worden ingenomen afkomstig mag zijn van verzadigde vetten, terwijl 18% afkomstig mag zijn van onverzadigde vetten. Deze percentages verschillen nauwelijks voor mannen en vrouwen.
Hoe zit het dan met transvet?
Transvet is een uitzondering op de regel. Dit is een type van onverzadigd vet dat slechter is voor de gezondheid dan verzadigd vet. Het ontstaat wanneer geprobeerd wordt om plantaardig vloeibaar vet hard te maken, iets wat in fabrieken vaak gebeurt. Het eten van veel transvet verhoogt het risico op hart- en vaatziekten nog sterker dan dat verzadigd vet dat doet. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat transvet de kans op kanker verhoogt. Hoewel transvet dus een onverzadigd vet is, moet het toch vermeden worden in een gezond eetpatroon.
Hoe pas ik deze informatie toe op mijn eetpatroon?
Om het eetpatroon aan te kunnen passen naar deze informatie moet je natuurlijk weten welke voedingsmiddelen welk soort vet bevatten. Neem de volgende productsoorten met mate om je inname van verzadigd vet te verlagen:
– 48+ kaas
– Roomboter
– Volle melk producten
– Vette vleessoorten zoals varken
– Snoepgoed dat veel vet bevat, zoals koek en chips
Voedingsmiddelen die je zou kunnen nemen om meer onverzadigd vet binnen te krijgen zijn:
– Margarine
– Vette vis zoals zalm
– Mager vlees
– Noten, in het bijzonder pinda’s.
– Plantaardige oliën zoals olijfolie
– Avocado’s
– Eieren
Voedingsmiddelen die veel transvetten kunnen bevatten zijn:
– Snacks, koek en snoep
– Alles wat gefrituurd wordt in vast frituurvet (omdat vast frituurvet gemaakt is van
geharde plantaardige oliën)
– Sommige bak- en braadvet in de supermarkt (ook deze zijn gemaakt van geharde
plantaardige oliën)
– Kant- en klaar poeder mixen voor sauzen, koffie en chocolademelk
– Koffiecreamer
Als het aankomt op vetten zou men bij een gezond eetpatroon dus kunnen denken aan een dieet waarbij vlees wordt vervangen door noten en vette vis en volle melkproducten door magere melkproducten. Producten als patat, koek en kant- en klaar poedermixen kunnen het best zo veel mogelijk ontweken worden.
Het is niet lastig om de juiste gerechten te maken zolang je je bewust bent van de basis over vetten. In ons afslank kookboek vind je bijvoorbeeld al meer dan 200 recepten waarbij de goede vetten worden benadrukt en de slechte vetten worden vermeden. Zo eet je vanzelf de juiste voeding en zul je langzaam maar zeker afslanken.